D66-voorman Alexander Pechtold stopt ermee. Hij vertrekt als voorzitter van de fractie in de Tweede Kamer.

De fractie zal dinsdag een opvolger kiezen, maakte Pechtold bekend op het najaarscongres van zijn partij in Den Bosch.

Het is tijd voor nieuw leiderschap, zo zei hij. Pechtold is sinds 2006 de politiek leider van de partij, en boekte grote successen. Maar zijn imago liep schade op door perikelen in de privésfeer.

Ook doet zijn partij, sinds vorig jaar een van de vier coalitiepartners, het inmiddels slecht in de peilingen.

“Vandaag eindigt het. Hier op ons congres in Den Bosch stap ik van het podium af. Na 12,5 jaar maak ik als partijleider de balans op en concludeer ik: ik heb alles gegeven, we hebben er alles uitgehaald. Het is tijd voor nieuw leiderschap.”

Premier Rutte noemt vertrek Pechtold groot verlies

Het aangekondigde vertrek van Alexander Pechtold als fractievoorzitter van D66 is "een groot verlies voor zijn partij en voor de Nederlandse politiek. Maar ik zal hem ook persoonlijk erg gaan missen." Dat zegt premier Mark Rutte in reactie op de aankondiging van Pechtold tijdens het congres van zijn partij in Den Bosch.

Rutte noemt Pechtold "een uitstekend debater, die houdt van het politieke handwerk", "een hartstochtelijk verdediger van de democratie" en "iemand met wie je altijd zaken kunt doen".

"Met Alexander Pechtold kun je op één dag een scherp debat voeren, zaken doen én ongelooflijk lachen. Dat is een zeldzame combinatie in de politiek. Wat ik in hem bewonder, is dat hij altijd weer zoekt naar oplossingen die goed zijn voor het land. Dat deed hij als grondlegger en steunpilaar van dit kabinet, maar ook eerder als lid van de oppositie", aldus Rutte.

Hij wenst de vertrekkende D66-voorman "alle goeds voor de toekomst".

Wilders twittert "Adieu Alexander"

"Adieu Alexander." Met die summiere tekst neemt PVV-leider Geert Wilders via Twitter afscheid van Pechtold. De D66-leider en Wilders staan in het politieke spectrum tegenover elkaar en kruisten geregeld op felle toon de degens in de Tweede Kamer.

Opvolger Pechtold

D66 moet op zoek naar een opvolger voor Pechtold. En gauw ook, want Pechtold vertrekt dinsdag al uit de Tweede Kamer. Toch kan de partij, die geen onbetwiste kroonprins lijkt te tellen, mogelijk wat meer tijd nemen voor de keuze van de echte nieuwe leider.

De Kamerfractie telt voldoende "ervaren mensen", maar ook "jong talent" dat het stokje van Pechtold kan overnemen, zegt de afzwaaiende D66-leider zelf. De namen van Kees Verhoeven en Sjoerd Sjoerdsma doen aan het Binnenhof al langer de ronde. Zij zitten al respectievelijk acht en zes jaar in de Kamer, kennen het klappen van de zweep en liepen zich ook al warm als campagneleider.

Die positie, vaker een springplank naar het partijleiderschap, is nu Jan Paternotte toebedeeld. Paternotte is ambitieus, maar loopt pas anderhalf jaar rond in Den Haag. Datzelfde geldt voor een andere dertiger, die geldt als de grootste belofte van de partij: Rob Jetten.

Als een gooi naar het fractievoorzitterschap voor Jetten en Paternotte te vroeg komt, komt de fractie misschien bij Verhoeven of Sjoerdsma uit. Verhoeven had wel wat voor D66 ongemakkelijke onderwerpen onder zijn hoede, die hem mogelijk in de weg zitten. Sjoerdsma heeft zich vooralsnog vooral bewezen op zijn vertrouwde terrein, het buitenlandbeleid.

Ook een generatiegenoot, financieel specialist Steven van Weyenberg, is een ervaren Kamerlid maar misschien niet breed genoeg onderlegd. Datzelfde lijkt te gelden voor een populair en bekend gezicht als zorgwoordvoerder Pia Dijkstra.

Tijd rekken

De D66-fractie kan het zich wellicht wat gemakkelijker maken bij de keuze van een nieuwe fractievoorzitter. Het kan helpen om die niet meteen ook op het schild te hijsen als nieuwe partijleider. Pechtold was het allebei, maar dat hoeft niet per se.

De nieuwe fractievoorzitter zou zich in de Tweede Kamer kunnen bewijzen, en pas bij nieuwe verkiezingen opgaan voor het partijleiderschap tegen bijvoorbeeld concurrenten als vicepremier Kajsa Ollongren of de populaire minister Sigrid Kaag.

In dat geval kiest de fractie dinsdag misschien niet meer dan een tussenpaus.